Sąd Najwyższy uwzględnił skargę nadzwyczajną Prokuratora Generalnego Zbigniewa Ziobro od prawomocnego nakazu zapłaty wydanego przez Sąd Rejonowy w Bytomiu w dniu 30 sierpnia 2006 roku, związanego z pożyczką mającą niedozwolony, „lichwiarski” charakter

21 marca 2006 roku pozwany zawarł umowę o pośrednictwo finansowe, na podstawie której zleceniobiorca zobowiązał się do podjęcia działań prowadzących do zawarcia przez pozwanego umowy o pożyczkę gotówkową. Strony ustaliły wynagrodzenie zleceniobiorcy w wysokości 500 złotych oraz odsetki umowne w wysokości 20 złotych za każdy dzień opóźnienia, w przypadku nie uiszczenia przez pozwanego płatności w terminie.

Pozwany nie uregulował należności w terminie, a w dniu 24 sierpnia 2006 roku doszło do sprzedaży wierzytelności na rzecz innego podmiotu. Nowy wierzycielzłożył pozew do Sądu Rejonowego w Bytomiu o zapłatę. Nakazem zapłaty z dnia 30 sierpnia 2006 roku Sąd nakazał pozwanemu zapłatę kwoty 500,00 złotych wraz z umownymi odsetkami. Z nakazu wynikała powinność zapłaty odsetek w wysokości 1460 % w skali roku.

Orzeczenie uprawomocniło się wobec jego nie zaskarżenia.

Po uzyskaniu klauzuli wykonalności, wierzyciel skierował tytuł wykonawczy do postępowania egzekucyjnego.

20 lutego 2006 roku w życie weszły przepisy art. 359 § 2(1) § 2(2) i § 2(3) kodeksu cywilnego, zgodnie z którymi maksymalna wysokość odsetek wynikających z czynności prawnej nie mogła w stosunku rocznym przekraczać czterokrotności wysokości stopy kredytu lombardowego Narodowego Banku Polskiego (odsetki maksymalne).

Jeżeli natomiast wysokość odsetek wynikających z czynności prawnej przekraczała wysokość odsetek maksymalnych, należały się jedynie odsetki maksymalne.

Ponadto ze wskazanych przepisów wynika, że postanowienia umowne nie mogły wyłączać ani ograniczać przepisów o odsetkach maksymalnych. Kwestionowana umowa o pośrednictwo finansowe, zawarta została w dniu 21 marca 2006 roku, a zatem już w czasie obowiązywania ww. przepisów.

Sąd Najwyższy podkreślił, że nie zbadanie przez sąd abuzywnego charakteru postanowień umownych, jak również zgodności jej postanowień z zasadami współżycia społecznego, należy uznać za naruszenie normy zawartej w art. 76 Konstytucji RP.

Sąd wskazał, że w sprawie doszło do rażącego naruszenia prawa materialnego. Podkreślił, żeniezastosowanie przez sąd przepisów, w których określono wysokość odsetek maksymalnych i skutek zastrzeżenia w umowie odsetek przekraczających tę wysokość stanowi oczywiste naruszenie prawa.

Podkreślił również, że opisane, oczywiste naruszenie doniosłych systemowo unormowań prawnych doprowadziło dodatkowo do dotkliwych skutków społecznych. Zaznaczył, że Sąd błędnie nie zastosował obowiązującej normy prawnej o charakterze bezwzględnie wiążącym. Skutkiem tego pozwany ma dług, którego łączna wysokość przekroczyła ponad 200 razy wartość otrzymanego świadczenia.

LS

Prokuratura Krajowa

foto: Pixabay