MISZMASZ TWOJA GAZETA

PORTAL DLA DŁUŻNIKÓW, WIERZYCIELI, KOMORNIKÓW, SĘDZIÓW I PRAWNIKÓW
Dziś jest:  wtorek 19 marca 2024r.

PRZEGLĄD PRASY

  • Miszmasz - Czarny Piar
  • Miszmasz - Czarny Piar
  • Miszmasz - Czarny Piar
  • Miszmasz - Czarny Piar
  • Miszmasz - Czarny Piar

nik raport pan - fotoDyrektorzy pięciu skontrolowanych instytutów naukowych Polskiej Akademii Nauk nie stosowali przepisów ustawy kominowej. W latach 2014-2017 wypłacili ponad 2,7 mln zł nienależnych świadczeń i nagród. Skala nieprawidłowości może być jednak znacznie większa

 

Dane z pozostałych 64 niekontrolowanych instytutów naukowych PAN wskazują na możliwość wypłacenia w tych instytutach w ciągu czterech lat prawie 8 mln zł nienależnych wynagrodzeń. NIK skierowała pięć zawiadomień do właściwych prokuratur oraz pięć do rzecznika dyscypliny finansów publicznych.

 

Rozwiązania przyjęte w ustawie kominowej (ustawa z 3 marca 2000 r. o wynagradzaniu osób kierujących niektórymi podmiotami prawnymi) służyć miały przede wszystkim przeciwdziałaniu pobierania nadmiernych wynagrodzeń, których wysokości nie uzasadniały wyniki ekonomiczne jednostki, jakość świadczonej pracy i sprawowana funkcja. Swym zakresem ustawa objęła nie tylko przedsiębiorstwa państwowe, agencje państwowe czy instytuty badawcze, ale także instytuty naukowe Polskiej Akademii Nauk.

 

Wprowadzony w ustawie mechanizm regulacji uposażeń oznaczał więc, że w odniesieniu do dyrektora instytutu, jego zastępców oraz głównego księgowego wysokość wypłacanego im wynagrodzenia ograniczona została do sześciokrotności przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw, ogłoszonego przez Prezesa GUS, bez wypłat nagród z zysku w czwartym kwartale roku poprzedniego. Ograniczeniom ustawy podlegały także, mimo ich fakultatywnego charakteru, inne elementy uposażenia związane ze stosunkiem pracy, tj. świadczenia dodatkowe i nagrody roczne.

 

 Do kogo ma zastosowanie ustawa kominowa?

Źródło: Opracowanie własne NIK na podstawie ustawy o wynagradzaniu osób kierujących niektórymi podmiotami prawnymi.

 

Ile mogą wynosić zarobki osób na stanowiskach kierowniczych ?

Źródło: Opracowanie własne NIK na podstawie ustawy o wynagradzaniu osób kierujących niektórymi podmiotami prawnymi.

 

NIK bezpośrednio skontrolowała Polską Akademię Nauk oraz 5 instytutów naukowych PAN: Badań Systemowych, Biochemii i Biofizyki, Chemii Fizycznej, Fizyki Jądrowej im. Henryka Niewodniczańskiego i Rozwoju Wsi i Rolnictwa. Badaniem kwestionariuszowym objęto dodatkowo 64 instytuty naukowe PAN.

 

Najważniejsze ustalenia kontroli

 

Instytuty naukowe Polskiej Akademii Nauk nie stosowały się do ograniczeń wynikających z ustawy kominowej. Co prawda wynagrodzenia miesięczne wszystkich osób kierujących instytutami mieściły się w limitach określonych w powołanej ustawie, to jednak wysokość ich uposażenia była dodatkowo zwiększana w nieuprawniony sposób. Działania te skutkowały wypłatą nienależnych świadczeń dodatkowych i nagród rocznych w łącznej kwocie ponad 2,7 mln zł.

 

Informacje uzyskane przez NIK z pozostałych 64 niekontrolowanych instytutów naukowych PAN potwierdzają, że proces wynagradzania dyrektorów tych jednostek był realizowany w podobny sposób. Wskazuje to na możliwość wypłacenia prawie 8 mln zł nienależnych wynagrodzeń, świadczeń dodatkowych i nagród rocznych w tych instytutach w latach 2014-2017. Kwota ewentualnych nieprawidłowości w tych jednostkach naukowych może ulec zmianie (w tym zwiększeniu), po weryfikacji uposażeń pozostałych osób kierujących tymi jednostkami naukowymi.

 

Struktura nienależnych wynagrodzeń wszystkich osób kierujących
w latach 2014-2017 pięcioma kontrolowanymi instytutami naukowymi PAN oraz ewentualnych nienależnych wynagrodzeń dyrektorów pozostałych 64 instytutów.

Struktura nienależnych wynagrodzeń wszystkich osób kierujących  w latach 2014-2017 pięcioma kontrolowanymi instytutami naukowymi PAN oraz ewentualnych nienależnych wynagrodzeń dyrektorów pozostałych 64 instytutów.

Źródło: Opracowanie własne NIK na podstawie wyników kontroli w pięciu instytutach naukowych PAN oraz informacji uzyskanych z 64 instytutów naukowych PAN.

 

Interesująco wygląda długa lista przeróżnych dodatków do wynagrodzeń jakie ustalili dyrektorzy instytutów PAN, jak się okazuje niezgodnie z przepisami ustawy kominowej.

 

Rodzaje dodatkowych uposażeń przyznawanych dyrektorom 64 instytutów  naukowych PAN w latach 2014-2017 (sierpień)

Rodzaje dodatkowych uposażeń przyznawanych dyrektorom 64 instytutów  naukowych PAN w latach 2014-2017 (sierpień)

Źródło: Opracowanie własne NIK na podstawie informacji uzyskanych z 64 instytutów naukowych PAN.

 

Zarobki dyrektorów kontrolowanych instytutów naukowych PAN mocno się różniły. Zasadnicze wynagrodzenie miesięcznych wynosiło od 6,2 tys. zł do 12 tys. zł. W ramach wynagrodzenia miesięcznego przysługiwał dyrektorom dodatek funkcyjny, który również był mocno zróżnicowany (wynosił od 1,8 tys. zł do 12 tys. zł) oraz dodatek za wysługę lat.

 

Z ustaleń kontroli wynika, że największe nieprawidłowości w wynagradzaniu dyrektorów instytutów naukowych PAN miały miejsce w 2014 r. W kolejnych latach nieprawidłowo wypłacane sumy sukcesywnie malały, m.in. na skutek działań kontrolnych NIK.

 

Wynagrodzenia dyrektorów kontrolowanych instytutów PAN w 2014 r.

Źródło: Opracowanie własne NIK na podstawie wyników kontroli w instytutach naukowych PAN.

 

W sumie w 2014 r. w kontrolowanych instytutach naukowych PAN wypłacono prawie milion złotych nienależnych wynagrodzeń i innych świadczeń dyrektorom, ich zastępcom oraz głównym księgowym. 

 

Wynagrodzenia osób kierujących kontrolowanymi instytutami w 2014 r.

Źródło: Opracowanie własne NIK na podstawie wyników kontroli w instytutach naukowych PAN.

 

NIK zwraca uwagę, że w czterech z pięciu kontrolowanych instytutów naukowych PAN w latach 2014-2016 stwierdzono praktyki przyznawania świadczeń, które nie wynikają z ustawy kominowej. Dyrektorzy, ich zastępcy i główni księgowi tych instytutów naukowych PAN otrzymali łącznie ponad 1,9 mln nienależnych świadczeń dodatkowych. Były to: 

 

  • premie, premie kwartalne i bilansowe oraz nagrody uznaniowe - łącznie na kwotę ponad 1,47 mln zł (wypłacane w czterech instytutach);
  • dodatkowe wynagrodzenia roczne z funduszu nagród - łącznie na kwotę prawie 226 tys. zł (wypłacane w jednym instytucie);
  • ryczałty samochodowe i dofinansowania do ulg na przejazdy koleją - łącznie na kwotę ponad 179 tys. zł. (wypłacane w trzech instytutach);
  • nagrody za publikacje - łącznie na kwotę ponad 46 tys. zł. (wypłacane w jednym instytucie).

Z ustaleń kontroli wynika ponadto, że z dyrektorami czterech z pięciu kontrolowanych instytutów zawarto umowy cywilnoprawne, w których występowali oni we własnym imieniu i na własną rzecz jako druga strona umowy (np. zleceniobiorca). Stwarzało to ryzyko naruszenia art. 108 Kodeksu cywilnego (zakaz czynności „z samym sobą”) na łączną kwotę 800 tys. zł.

 

Prezes PAN od 2015 roku podejmował działania na rzecz ujednolicenia zasad określających wysokość wynagrodzeń miesięcznych dyrektorów oraz przyznawanych im dodatkowych nagród rocznych. Jednak jego bieżący nadzór nad instytutami naukowymi PAN był nierzetelny w zakresie przestrzegania przepisów ustawy kominowej przez osoby kierujące tymi jednostkami naukowymi.

 

Uwzględniając ograniczone możliwości nadzoru, NIK zauważa, że zlecane przez Prezesa PAN audyty zewnętrzne w obszarze wynagradzania nie doprowadziły do systemowego wyeliminowania nieprawidłowości. Wydawane zaś przez Prezesa PAN opinie w sprawie zasad stosowania ustawy o wynagradzaniu były ze sobą sprzeczne. Dodatkowo sam Prezes PAN w jednostkowych przypadkach nieprawidłowo stosował przepisy ustawy. Przykładowo Prezes PAN w 2017 r. przyznał dyrektorowi instytutu naukowego nagrodę jubileuszową prawie 48 tys. wyższą od limitu określonego w ustawie kominowej (art. 11 ust. 2 ustawy o wynagradzaniu). Prezes PAN nieprawidłowo przyznał także nagrody roczne dwóm dyrektorom instytutów w łącznej wysokości ponad 25 tys. zł, chociaż nie zajmowali oni swojego stanowiska przez cały rok obrotowy.

 

Ponadto NIK zauważa, że w ramach sprawowania bieżącego nadzoru nad jednostkami naukowymi Akademii, Prezes PAN ma ograniczone możliwości odwołania dyrektora przed upływem okresu, na który został on powołany w wypadku, gdy narusza prawo. Obowiązująca procedura odwołania zakłada, że jedynymi podmiotami mogącymi stwierdzić naruszenie prawa przez dyrektora są rada naukowa, sprawująca bieżący nadzór nad instytutem lub rada kuratorów działająca w ramach wydziału właściwego ze względu na specjalność naukową instytutu, ale jedynie w toku dokonywanej oceny działalności instytutu. Umożliwienie Prezydium Akademii, jako kolegialnemu organowi PAN sprawującemu, w okresie między sesjami Zgromadzenia Ogólnego Akademii, nadzór nad całokształtem jej działalności, wzmocniłoby nadzór Prezesa PAN nad instytutami naukowymi. 

 

Na rzecz kontrolowanych instytutów, w związku z kontrolą NIK, zwrócono do końca czerwca 2018 r. łącznie 416 tys. zł, zaś na rzecz niekontrolowanych instytutów - 124 tys. zł.

 

 

 

Źródło: NIK

 

miszmasz-menu-module

NA SKRÓTY