Podatki,ilustracja artykuÅ‚u antyegzekucja zarówno te bezpoÅ›rednie, jak i poÅ›rednie, takie jak akcyza czy VAT, to dla paÅ„stwa nie tylko sposób na pozyskanie Å›rodków do budżetu, ale też narzÄ™dzie do stymulowania rozwoju poszczególnych branż i ksztaÅ‚towania pozytywnych zachowaÅ„ konsumenckich

 

– Im mniejsze obciążenia podatkowe, tym wzrost gospodarczy powinien być wiÄ™kszy, ponieważ wtedy mamy wiÄ™ksze możliwoÅ›ci inwestowania w sektorze prywatnym, który znakomicie wie, jak sobie zagospodarować ten niezapÅ‚acony zysk w formie podatków – mówi agencji informacyjnej Newseria Biznes prof. Marian Podstawka z WydziaÅ‚u Nauk Ekonomicznych SzkoÅ‚y Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. â€“ Natomiast drugÄ… stronÄ… medalu jest to, że jeżeli bÄ™dÄ… niższe podatki, niższe wpÅ‚ywy do budżetu, to nie bÄ™dzie Å›rodków na edukacjÄ™, administracjÄ™, bezpieczeÅ„stwo czy ochronÄ™ zdrowia. Zatem to wymaga pewnej równowagi i godzenia interesów.

 

Nowa matryca VAT, zaproponowana przez Ministerstwo Finansów, miaÅ‚a być neutralna dla budżetu, czyli suma wpÅ‚ywów powinna pozostać bez zmian: jedne stawki miaÅ‚y wzrosnąć, inne spaść. Proponowany projekt od poczÄ…tku budziÅ‚ jednak sprzeciwy różnych zainteresowanych branż. WÅ›ród nich byli producenci soków, nektarów i napojów owocowych z wysokÄ… zawartoÅ›ciÄ… soku. Resort finansów proponowaÅ‚ – zamiast dotychczasowych, obowiÄ…zujÄ…cych od 25 lat dla wszystkich kategorii 5 proc. VAT-u – podniesienie do 23 proc. stawki dla nektarów i napojów. Później ministerstwo zÅ‚agodziÅ‚o swoje stanowisko, godzÄ…c siÄ™ najpierw na 8-proc. stawkÄ™ na nektary, a potem obniżajÄ…c jÄ… do 5 proc. Problem jednak w tym, że najwiÄ™kszy udziaÅ‚ w rynku majÄ… napoje. A tu resort pozostaÅ‚ nieugiÄ™ty. W poÅ‚owie marca Sejm zawiesiÅ‚ prace nad matrycÄ…, ale jej los nadal nie jest jeszcze przesÄ…dzony.

 

– Gdyby ta matryca byÅ‚a zastosowana, to nie moglibyÅ›my w zasadzie produkować napojów, bo ich cena na tyle podskoczy, że konsument odejdzie od tych wyrobów – tÅ‚umaczy Julian Pawlak, prezes Krajowej Unii Producentów Soków. â€“ Od kiedy w grÄ™ wszedÅ‚ obniżony VAT dla napojów, ich produkcjÄ… zajęły siÄ™ firmy polskie. Smaki, które sÄ… preferowane przez konsumentów, sÄ… oparte głównie o jabÅ‚ko, czarnÄ… porzeczkÄ™, wiÅ›niÄ™, aroniÄ™, czyli polskie owoce. WyliczyliÅ›my, że w branży napojów zatrudnienie zmniejszyÅ‚oby siÄ™ o 25 procent, natomiast ubytek zakupu owoców od rolników polskich byÅ‚by na poziomie 150 tys. ton, w tym 120 tys. ton jabÅ‚ek.

 

To oznaczaÅ‚oby także problemy dla sadowników, którzy i tak majÄ… trudnoÅ›ci ze zbytem swoich surowców przez rosyjskie embargo i konkurencjÄ™ owoców sprowadzanych z Ukrainy, Turcji czy Chin. Zmniejszenie rynku zbytu na polskie jabÅ‚ka o 120 tys. ton to duży cios dla rodzimych sadowników. Ta wielkość produkcji przekracza caÅ‚y eksport polskich jabÅ‚ek do Afryki i Azji. Tylko w ubiegÅ‚ym roku wyniosÅ‚a ona 95 tys. ton.

 

– Pozostaje jeszcze kolejny obszar – tworzenie takich obciążeÅ„ podatkowych, takiej polityki podatkowej, która by sprawiaÅ‚a, że nasze podmioty gospodarcze bÄ™dÄ… miaÅ‚y szansÄ™ konkurować na rynku europejskim i Å›wiatowym. Jeżeli te obciążenia bÄ™dÄ… zbyt duże, to siÅ‚Ä… rzeczy nasze przedsiÄ™biorstwa utracÄ… konkurencyjność â€“ wskazuje prof. Marian Podstawka.

 

DziÄ™ki preferencyjnej stawce podatkowej rozwinęła siÄ™ w Polsce kultura produkcji i zakupu napojów o wysokiej zawartoÅ›ci soków – 20-30-proc. Podniesienie VAT-u o 18 pkt proc. mogÅ‚oby zaważyć o wzroÅ›cie ceny nawet o 1,3 zÅ‚ na litrze napoju i odstraszyć konsumentów. Ponieważ napoje, inaczej niż soki, zaspokajajÄ… potrzebÄ™ orzeźwienia, a  nie stanowiÄ… substytutu owoców, kupujÄ…cy prawdopodobnie przerzuciliby siÄ™ na taÅ„sze, wspomagane sztucznymi barwnikami i aromatami, mniej zdrowe produkty.

 

Innym przykÅ‚adem wpÅ‚ywu paÅ„stwa na ksztaÅ‚towanie postaw konsumenckich poprzez podatki jest branża alkoholowa. Wysoka akcyza na alkohole mocne i preferencyjne warunki fiskalne i reklamowe dla piwa przeÅ‚ożyÅ‚y siÄ™ na zmianÄ™ struktury spożywania tych kategorii produktowych. O ile przed transformacjÄ… 70 proc. alkoholu spożywano w postaci wódki, to od 1996 roku piwo zaczęło przeważać i dziÅ› odpowiada ono za dwie trzecie konsumpcji. Proporcje wpÅ‚ywów z akcyzy pozostaÅ‚y natomiast niezmienione.

 

– AkcyzÄ™ na alkohole wysokoprocentowe podwyższano tyle razy i tak wysoko, że tak naprawdÄ™ nie ma już w tej chwili możliwoÅ›ci jej podwyższenia. W 2014 roku próbowano to zrobić, ale okazaÅ‚o siÄ™, że natychmiast nastÄ…piÅ‚ spadek wpÅ‚ywów budżetowych i bardzo istotny spadek legalnych zakupów, a co za tym idzie, spadek produkcji – podkreÅ›la Dawid Piekarz, wiceprezes Instytutu Staszica. â€“ Z drugiej strony fakt istnienia ustawy o wychowaniu w trzeźwoÅ›ci sprawia, że nie ma pewnej woli politycznej ustanowienia jednego spójnego systemu podatkowego dla różnego rodzaju alkoholi. Jednym z uzasadnieÅ„ jest wÅ‚aÅ›nie to, że trzeba zmieniać strukturÄ™ konsumpcji, nie patrzÄ…c na to, że ta struktura jest od 20 lat zmieniona.

 

 

 

Źródło: Newseria