ilustracja artykuÅ‚u antyegzekucjaNa caÅ‚ym Å›wiecie rzÄ…dy zdecydowaÅ‚y siÄ™ na wykorzystanie technologii i innych Å›rodków nadzoru w walce z pandemiÄ… SARS-CoV-2. Ta wyjÄ…tkowa sytuacja wiąże siÄ™ też z ograniczeniami dotyczÄ…cymi przemieszczania siÄ™, prawa zgromadzeÅ„ czy prawa do prywatnoÅ›ci. To, jak dÅ‚ugo zostanÄ… utrzymane, zależy w dużej mierze od spoÅ‚ecznego przyzwolenia na takie dziaÅ‚ania

– Koronawirus w takiej lub innej formie zostanie z nami na wiele tygodni, miesiÄ™cy, a nawet lat. Dla rzÄ…dzÄ…cych pokusa, żeby pod pretekstem walki z nim ograniczać nasze prawa i wolnoÅ›ci, bÄ™dzie caÅ‚y czas aktualna. To bardzo duże wyzwanie, żebyÅ›my – mimo zagrożenia, z jakim siÄ™ mierzymy – nie godzili siÄ™ na kolejne ograniczenia pod pretekstem walki z pandemiÄ… – mówi agencji Newseria Biznes prawnik i aktywista Wojciech Klicki z Fundacji Panoptykon. 

 

Jak podkreÅ›la, chociaż rzÄ…d nie zdecydowaÅ‚ siÄ™ na wprowadzenie w Polsce stanu nadzwyczajnego w zwiÄ…zku z pandemiÄ… SARS-CoV-2, to sytuacja byÅ‚a i jest wyjÄ…tkowa. Wprowadzone zostaÅ‚y ograniczenia dotyczÄ…ce przemieszczania siÄ™, prawa zgromadzeÅ„ czy prawa do prywatnoÅ›ci. PowstaÅ‚a także aplikacja Å›ledzÄ…ca kontakty spoÅ‚eczne do kontroli rozprzestrzeniania siÄ™ wirusa.

 

– Wiele osób godzi siÄ™, że aby skutecznie walczyć z koronawirusem, muszÄ… zrzec siÄ™ swojej prywatnoÅ›ci i np. zainstalować specjalne aplikacje sÅ‚użące Å›ledzeniu ich aktywnoÅ›ci. Ta spoÅ‚eczna zgoda jest dużym problemem, ponieważ jeÅ›li bÄ™dzie siÄ™ utrzymywać, to ograniczenia praw i wolnoÅ›ci zostanÄ… z nami na dÅ‚użej, nawet kiedy zagrożenie zniknie – mówi prawnik z Fundacji Panoptykon. 

 

Takie aplikacje zostaÅ‚y wprowadzone w wielu krajach. Również w Polsce Ministerstwo Cyfryzacji zaproponowaÅ‚o ProteGo Safe, które z zaÅ‚ożenia ma pomóc w kontroli rozprzestrzeniania siÄ™ koronawirusa. Smartfony z zainstalowanÄ… aplikacjÄ… emitujÄ… za poÅ›rednictwem Bluetootha sygnaÅ‚ odbierany przez inne urzÄ…dzenia, wymieniajÄ…c siÄ™ tymczasowymi kodami – przypadkowymi ciÄ…gami znaków, które nie ujawniajÄ… tożsamoÅ›ci ich wÅ‚aÅ›cicieli. Aplikacja automatycznie szacuje ryzyko zarażenia siÄ™ SARS-CoV-2 dla każdego użytkownika na podstawie jego historii napotkanych urzÄ…dzeÅ„ i zweryfikowanych medycznie przypadków zarażenia wirusem.

 

WedÅ‚ug resortu aplikacja nie inwigiluje, nie zbiera i nie udostÄ™pnia danych użytkowników, a gromadzone informacje sÄ… anonimowe, zakodowane i przechowywane w telefonie tylko przez dwa tygodnie. Eksperci wskazywali jednak m.in. na ryzyko deanonimizacji danych czy zagrożenie dla bezpieczeÅ„stwa użytkowników, jakie stwarza stale wÅ‚Ä…czony Bluetooth.

 

Na podobne problemy eksperci fundacji wskazujÄ… również we Francji, gdzie częściowo zniesiono zakaz przemieszczania siÄ™, ale wiele ograniczeÅ„ pozostaÅ‚o w mocy. Ustawa przedÅ‚użajÄ…ca stan wyjÄ…tkowy przewiduje stworzenie systemu informatycznego pozwalajÄ…cego na przetwarzanie danych osób dotkniÄ™tych SARS-CoV-2 (lub majÄ…cych z nimi kontakt) bez ich zgody. Ma powstać także aplikacja Å›ledzÄ…ca StopCovid umożliwiajÄ…ca odtworzenie sieci kontaktów za pomocÄ… poÅ‚Ä…czenia Bluetooth. PomysÅ‚y wÅ‚adz budzÄ… jednak wÄ…tpliwoÅ›ci prawników i organizacji pozarzÄ…dowych, podkreÅ›lajÄ…cych ryzyko trwaÅ‚ego ograniczenia praw i wolnoÅ›ci obywatelskich.

 

Prawnik Fundacji Panoptykon podkreÅ›la, że najwiÄ™kszym ryzykiem dla praw i wolnoÅ›ci obywatelskich jest spoÅ‚eczna zgoda na ich ograniczanie. Opinia publiczna – skupiona na pandemii koronawirusa – czÄ™sto bezrefleksyjnie godziÅ‚a siÄ™ na kolejne ograniczenia, nawet te nie do koÅ„ca racjonalne.

 

– PrzykÅ‚adem jest choćby zakaz wejÅ›cia do lasów, od samego poczÄ…tku wskazywane jako dziaÅ‚anie, które w Å¼aden sposób nie pomoże w walce z pandemiÄ…, a mimo to część osób bezrefleksyjnie je akceptowaÅ‚a â€“ mówi Wojciech Klicki.

Kluczowe jest pytanie, czy te ograniczenia będą tylko czasowe, czy zostaną utrzymane na stałe.

 

– Można wysnuć analogiÄ™ do tego, co staÅ‚o siÄ™ w ramach stanu nadzwyczajnego spowodowanego 20 lat temu przez zamachy na World Trade Center. Wtedy w imiÄ™ bezpieczeÅ„stwa w Stanach Zjednoczonych, ale też w Unii Europejskiej przyjÄ™to wiele rozwiÄ…zaÅ„, które miaÅ‚y pomóc w walce z terroryzmem. Problem polega na tym, że zostaÅ‚y one z nami już na zawsze â€“ mówi ekspert.

 

Fundacja Panoptykon wskazuje, że na caÅ‚ym Å›wiecie rzÄ…dy zdecydowaÅ‚y siÄ™ na wykorzystanie Å›rodków nadzoru w walce z pandemiÄ… COVID-19. Dla przykÅ‚adu, Izrael do Å›ledzenia chorych wykorzystuje technologie, jakimi dysponujÄ… tamtejsze siÅ‚y wywiadowcze i agencja bezpieczeÅ„stwa, stosowane dotÄ…d w celu walki z terroryzmem. Izraelska sÅ‚użba kontrwywiadu Szin Bet zyskaÅ‚a m.in. nieskrÄ™powany dostÄ™p do danych telekomunikacyjnych obywateli, które może wykorzystywać do celów monitorowania ich kontaktów spoÅ‚ecznych.

 

Korea PoÅ‚udniowa zwróciÅ‚a siÄ™ do operatorów telekomunikacyjnych z proÅ›bÄ… o udostÄ™pnienie danych abonentów do monitorowania ich kontaktów spoÅ‚ecznych i stworzyÅ‚a na ich podstawie interaktywnÄ… mapÄ™ pozwalajÄ…cÄ… na Å›ledzenie nowo wykrytych zakażeÅ„. Z kolei Chiny skorzystaÅ‚y m.in. z możliwoÅ›ci Å›ledzenia telefonów komórkowych i systemów rozpoznawania twarzy, doposażonych w funkcjÄ™ odczytu temperatury ciaÅ‚a, oraz dronów, które pilnowaÅ‚y zasad przestrzegania kwarantanny.

 

 

 

Źródło: Newseria