Od jakiegoś czasu, Zakład Ubezpieczeń Społecznych uzurpował sobie prawo, by osobę posiadającą ponad 90 % udziałów w spółce z o.o. traktować jako jedynego wspólnika i w związku z tym obarczać ją obowiązkowym ubezpieczeniem społecznym z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej albo pozbawiać prawa do ubezpieczenia, jeśli zatrudnił się w spółce na etacie

Zdaniem ZUS mniejszościowego udziałowca należy w takich sytuacjach traktować jako „wspólnika iluzorycznego”, a spółkę jako faktycznie jednoosobową.

Przeciwko takiej praktyce orzeczniczej ZUS Rzecznik Małych i Średnich Przedsiębiorców Adam Abramowicz protestował wielokrotnie. W maju 2023 roku skierował w tej sprawie wniosek o objaśnienie prawne do Minister Rodziny i Polityki Społecznej.

- Wykreowanie przez ZUS nieustawowej kategorii tzw. wspólnika iluzorycznego godzi w przepisy Konstytucji Biznesu, w tym zasadę, że przedsiębiorca może podejmować wszelkie działania z wyjątkiem tych, których zakazują przepisy prawa - napisał Rzecznik.

Zdaniem Rzecznika MŚP kategoria „wspólnika iluzorycznego” nie wynika z wyraźnej decyzji ustawodawcy, tylko została wprowadzona do polskiego systemu prawnego przez uznaniowe praktyki sądów i organów rentowych.

Ponadto praktyki te kłócą się z konstytucyjną zasadą ochrony praw słusznie nabytych, a także z informacją zawartą w Krajowym Rejestrze Sądowym, w którym spółki takie figurują jako wieloosobowe.

 -W październiku 2023 wystąpiłem do Prokuratury Rejonowej w Chorzowie z wnioskiem o wszczęcie postępowania przygotowawczego wobec urzędnika tamtejszego oddziału ZUS. Urzędnik ten – w mojej ocenie – przekroczył swoje uprawnienia, nakładając na większościowego udziałowca spółki obowiązkowe ubezpieczenia społeczne tak, jak gdyby prowadził on swą działalność w formie spółki jednoosobowej – powiedział Abramowicz.

Spór o to, czy uprawnione jest operowanie konstrukcją „wspólnika iluzorycznego” zaangażowały się inne organy, w tym Rzecznik Praw Obywatelskich, który zajął stanowisko zbieżne z argumentacją Rzecznika MŚP.

Nie wpłynęło to jednak ani na linię orzeczniczą sądów, ani na praktykę ZUS. Sprawa oparła się dopiero o Sąd Najwyższy. Ten w uchwale z dnia 21 lutego 2024 podzielił stanowisko Rzecznika MŚP.

Czytamy w uchwale: „Wspólnik dwuosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością posiadający 99 proc. udziałów nie podlega ubezpieczeniom społecznym na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych”.

W ten sposób długotrwała batalia Rzecznika MŚP zakończyła się w zgodzie z literą prawa, duchem Konstytucji Biznesu i po myśli przedsiębiorców.

MS

Rzecznik Małych i Średnich Przedsiębiorców

foto: Pixabay