8 lipca br.odbyło się w sejmie wysłuchanie „Alimenty – proponowane zmiany i modyfikacje prawne”, na którym przedstawiono pomysł tabeli alimentacyjnej oraz RUDA – Rejestru Uporczywych Dłużników Alimentacyjnych, w którym wzięli udział przedstawiciele: Sejmu, Stowarzyszenia Sędziów Rodzinnych w Polsce, Stowarzyszenia Sędziów Polskich „Iustitia”, Rzecznika Praw Obywatelskich, Rzecznika Praw Dziecka, Krajowej Rady Komorniczej, Ministerstwa Sprawiedliwości, organizacji społecznych

Potrzebę stworzenia tabel z inicjatywy Stowarzyszenia Sędziów Rodzinnych w Polsce poparło Porozumienie Samorządów Zawodowych i Stowarzyszeń Prawniczych, którego nasze Stowarzyszenie jest sygnatariuszem.

Oba opisane środki mają służyć przekonywaniu, by wywiązywać się z obowiązku alimentacyjnego, który będzie dookreślony w sposób zapobiegający konfliktowości i uwrażliwiający społeczeństwo, iż nie należy pobłażać nierzetelnym dłużnikom. Z tego względu przewidywana jest też kampania społeczna. Obecnie ściągalność alimentów wynosi tylko 20 %.

Stanowisko Porozumienia samorządów zawodowych i stowarzyszeń prawniczych
dot. potrzeby tworzenia i stosowania tabeli alimentacyjnej w sprawach alimentacyjnych

Porozumienia samorządów zawodowych i stowarzyszeń prawniczych zwraca uwagę na okoliczność, iż w wydziałach rodzinnych sądów rejonowych stale rośnie ilość spraw dotyczących zasądzenia alimentów od rodziców na rzecz dzieci. Sprawy te są coraz częściej zawiłe pod względem faktycznym i wymagają prowadzenia bardzo żmudnego i długotrwałego postępowania dowodowego.

Spór w zakresie wysokości świadczenia alimentacyjnego w konsekwencji przekłada się na relacje między rodzicami i dziećmi. Skonfliktowani rodzice nie są w stanie zgodnie uczestniczyć w procesie wychowania dziecka, co jest sprzeczne z jego dobrem.

W świetle art. 135 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego wysokość zobowiązania alimentacyjnego uzależniona jest od:

1) zakresu usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego do alimentów,
2) zarobkowych i majątkowych możliwości osoby zobowiązanej do alimentacji,
3) zakresu osobistych starań o utrzymanie lub wychowanie osoby uprawnionej do alimentacji.

Mimo rozbudowanego w tej kwestii orzecznictwa Sądu Najwyższego oraz utrwalonych poglądów w doktrynie w całym kraju można zaobserwować bardzo dużą rozpiętość zasądzanych alimentów – w zależności od poziomu życia społecznego w danym okręgu lub wysokości stopy życiowej, a także od doświadczenia zawodowego i życiowego sędziego oraz utrwalonego orzecznictwa sądów odwoławczych w danym okręgu.

Konieczna jest zatem standaryzacja ustalania wysokości alimentów poprzez stworzenie jasnego i dostępnego dla wszystkich kryterium zasądzania alimentów. Bardzo dobrym przykładem są doświadczenia sądów niemieckich, w których gdzie stosowane są tzw. Düsseldorfer Tabelle.

Warto zatem skorzystać z tego doświadczenia poprzez stworzenie norm prawnych odsyłających sądy orzekające w sprawach o alimenty do tabeli, w której wskazana będzie wysokość alimentów na dziecko, w zależności od wysokości otrzymywanych dochodów netto osoby zobowiązanej i w zależności od wieku dziecka.

W przypadku bardzo dobrej sytuacji majątkowej osoby zobowiązanej alimenty będą mogły być proporcjonalnie powiększone. Wyższa wysokość alimentów będzie możliwa w przypadku usprawiedliwionych kosztów utrzymania dziecka związanych ze złą sytuacją zdrowotną lub z innych uzasadnionych przyczyn. W sytuacji, gdy osobą zobowiązaną do alimentów będzie osoba chora, w podeszłym wieku albo posiadająca większą ilość dzieci na utrzymaniu, możliwe będzie obniżenie alimentów przewidzianych w tabeli, tak by osobie zobowiązanej pozostało na utrzymanie tzw. minimum życiowe.

W sytuacji, gdy osoba zobowiązana będzie pozostawała bez pracy albo nie będzie chciała ujawnić swoich dochodów, sąd będzie mógł zasądzić alimenty w oparciu o średnie dochody proponowane w ofertach Powiatowych Urzędów Pracy według miejsca zamieszkania osoby zobowiązanej (w wyuczonym zawodzie lub bez kwalifikacji, jeżeli osoba taka zawodu nie posiada). Obecnie przy zasądzaniu alimentów sądy na bieżąco korzystają z ofert pracy nadsyłanych przez Urzędy Pracy z całej Polski i w tym zakresie współpraca jest bardzo dobra.

Powszechna dostępność i znajomość kryteriów zasądzania alimentów dzięki tabeli – powinna znacząco wpłynąć na zmniejszenie ilości pozwów o alimenty składanych do sądów. W wielu wypadkach osoby zobowiązane do płacenia alimentów mając stałe źródła utrzymania zaczną dobrowolnie łożyć ustalone w tabeli kwoty by uniknąć w ten sposób ewentualnych kosztów procesu. Jasne kryteria wpłyną również na znacznie większą ilość ugód zawieranych przed mediatorami – jeszcze przed złożeniem sprawy w sądzie.

Uzasadnione jest by sprawy o alimenty rozpoznawane były w toku postępowania nakazowego lub upominawczego. Ewentualny środek odwoławczy od nakazu zapłaty spowoduje skierowanie sprawy na rozprawę. Wpłynie to znacząco na odciążenie sądów i usprawnienie postępowania oraz obniżenie kosztów generowanych ze Skarbu Państwa

LS

Informacja prasowa: Iustitia