Artykuł 989 kpc jest prosty jak budowa przysłowiowego cepa: Gdy przejęcie nieruchomości na własność ma nastąpić po niedojściu do skutku drugiej licytacji, sąd udzieli przybicia na rzecz przejmującego nieruchomość po wysłuchaniu wnioskodawcy oraz uczestników, jeżeli stawią się na posiedzenie.

Nie ma wątpliwości, że takie przybicie może zapaść tylko na posiedzeniu jawnym, albowiem obowiązkowe wysłuchanie uczestników i wnioskodawcy wymaga posiedzenia jawnego. Co jednak dla większości wydaje się być „oczywistą” oczywistością, dla innych już być nie musi. Dla Sądu Rejonowego w Kłodzku taką oczywistością już raczej nie było, albowiem w oparciu o ten artykuł prawa, przybicia udzielił na rozprawie niejawnej. W dodatku, przybicia udzielił na rzecz podmiotu wykreślonego z KRS lub tego, który nie ma tytułu egzekucyjnego z klauzulą wykonalności na siebie. Właściwie, to tak na dobrą sprawę nie wiadomo, na czyją rzecz udzielił.

Zażalenie

Pan Mirosław, właściciel przejmowanej nieruchomości, zaskarżył postanowienie Sądu Rejonowego w Kłodzku o udzieleniu przybicia.

W zażaleniu z dnia 22 czerwca 2014r. napisał między innymi:

"Zaskarżane postanowienie zostało wydane z rażącym naruszeniem prawa. Zgodnie bowiem z art. 989 kpc Sąd ma obowiązek wyznaczyć posiedzenie jawne celem wysłuchania uczestników, jeśli się stawią. Zaskarżane postanowienie, Sąd wydał na posiedzeniu niejawnym i tym samym naruszył prawo i skutecznie uniemożliwił mi zgłoszenie zarzutów".

Pan Mirosław wskazał także jeden z tych zarzutów: "Postępowanie egzekucyjne KM... podlegało umorzeniu/zawieszeniu z mocy prawa".

Tutaj dłużnik miał na myśli następującą sytuację prawną: Tytuł egzekucyjny i klauzula wykonalności są na spółkę X, z której wniosku została wszczęta egzekucja. Do chwili złożenia wniosku o przejęcie nieruchomości, spółka X została przejęta przez spółkę Z i wykreślona z KRS. Następnie spółka Z została przejęta przez spółkę Y i wykreślona z KRS. Tytuł egzekucyjny wraz z klauzulą wykonalności jest do dzisiaj tylko na spółkę X. I co istotne, wszystkie trzy spółki mają prawie identyczną nazwę.

Pan Mirosław wskazał jako podstawę swoich zarzutów art. 788 kpc:

"Zgodnie z nim, jeżeli uprawnienie lub obowiązek po powstaniu tytułu egzekucyjnego lub w toku sprawy przed wydaniem tytułu przeszły na inną osobę, sąd nada klauzulę wykonalności na rzecz lub przeciwko tej osobie, gdy przejście to będzie wykazane dokumentem urzędowym lub prywatnym z podpisem urzędowo poświadczonym".

Oddalone zażalenie

Postanowieniem z dnia 16 lutego br. Sąd Okręgowy w Świdnicy oddalił jednak zażalenie jako bezzasadne.

W uzasadnieniu sąd napisał, że skarżący zarzucił jedynie, że podmiot, który złożył wniosek o przejęcie nieruchomości nie ma stwierdzonego przejścia uprawnień na siebie.

O najważniejszym zarzucie, że przybicie odbyło się na rozprawie niejawnej i skarżący został pozbawiony możliwości zgłoszenia wszystkich zarzutów - świdnicki sąd nie napisał nawet jednego słowa. Może ta część zażalenia wyparowała w drodze z Kłodzka do Świdnicy? Nieodpowiedni atrament lub tusz w drukarce? Tego wykluczyć się nie da. Wszak złośliwość przedmiotów martwych bywa przysłowiowa.

W orzeczeniu sąd skupił się tylko na sprawie kilkakrotnego przejęcia spółki X.

SO nie wspomniał w ogóle o art. 788 kpc, tylko przytoczył treść art. 494 par. 1 ksh, zgodnie z którym spółka przejmująca wstępuje z dniem połączenia we wszystkie prawa i obowiązki spółki przejmowanej. A skoro tak, to zbędne jest ponowne nadanie klauzuli wykonalności tytułowi egzekucyjnemu na spółkę przejmującą. To stwierdził niezawisły sąd w Świdnicy.

Najbardziej zdziwiona takim orzeczeniem jest zapewne spółka Y (oprócz oczywiście pana Mirosława), która kombinacje z przejęciami przypłaciła dodatkową pracą. Bowiem w całej Polsce, jak długa i szeroka, spółka Y musi, zgodnie prawem i na podstawie art. 788 kpc, uzyskiwać klauzulę wykonalności na siebie. Komornicy ani sądy nie uznają klauzul wykonalności na spółkę X, wykreśloną z KRS już kilka lat temu.

Po to zresztą jest art. 788 kpc.

Cdn.

JW

Art. 982. § 1. kpc Jeżeli na licytacji nikt nie przystąpił do przetargu, a przedmiotem egzekucji jest nieruchomość rolna, współwłaściciel nieruchomości wystawionej na licytację, niebędący dłużnikiem osobistym, ma prawo przejęcia nieruchomości na własność w cenie nie niższej od trzech czwartych sumy oszacowania. Art. 958 § 2 stosuje się odpowiednio.
§ 2. Wniosek o przejęcie nieruchomości należy zgłosić w ciągu tygodnia od licytacji, składając równocześnie rękojmię, chyba że ustawa wnioskodawcę od niej zwalnia.
Art. 984. § 1. Jeżeli również na drugiej licytacji nikt nie przystąpi do przetargu, przejęcie nieruchomości na własność może nastąpić w cenie nie niższej od dwóch trzecich części sumy oszacowania, przy czym prawo przejęcia przysługuje wierzycielowi egzekwującemu i hipotecznemu oraz współwłaścicielowi. Jeżeli przedmiotem egzekucji jest nieruchomość rolna, stosuje się art. 982 z wynikającą z niniejszego przepisu zmianą co do ceny przejęcia. W wypadku gdy osoby określone w art. 982 nie skorzystają z prawa przejęcia nieruchomości rolnej, prawo to przysługuje także wierzycielowi egzekwującemu i hipotecznemu.
§ 2. Wniosek o przejęcie nieruchomości wierzyciel powinien złożyć sądowi w ciągu tygodnia po licytacji, składając jednocześnie rękojmię, chyba że ustawa go od niej zwalnia.
§ 3. Jeżeli kilku wierzycieli składa wniosek o przejęcie, pierwszeństwo przysługuje temu, kto zaofiarował cenę wyższą, a przy równych cenach – temu, czyja należność jest większa.
Art. 989. Gdy przejęcie nieruchomości na własność ma nastąpić po niedojściu do skutku drugiej licytacji, sąd udzieli przybicia na rzecz przejmującego
nieruchomość po wysłuchaniu wnioskodawcy oraz uczestników, jeżeli stawią się na posiedzenie.