Komisja Nadzoru Finansowego (KNF) na posiedzeniu w dniu 22 grudnia 2021 r. wezwała Getin Noble Bank SA (GNB, Bank) do przedstawienia – w terminie 4 miesięcy – nowego planu naprawy, co stanowi konsekwencję jednogłośnej decyzji Komisji o nieuwzględnieniu wniosku Banku o zatwierdzenie aktualizacji planu naprawy

Nowy plan naprawy Banku powinien uwzględniać w szczególności istotne zmiany w otoczeniu zewnętrznym, które miały miejsce w ostatnim okresie (w tym zmiany parametrów makroekonomicznych, trendy w praktyce orzeczniczej dotyczącej sporów związanych z walutowymi kredytami hipotecznymi) oraz prezentować działania mające na celu m.in. spełnienie w akceptowalnej perspektywie czasowej minimalnych wymogów regulacyjnych.

Na tym samym posiedzeniu Komisja jednogłośnie zdecydowała o ustanowieniu w GNB z dniem 27 grudnia 2021 r. kuratora, w celu wsparcia organów Banku w procesie doprowadzenia przez te organy do poprawy jego sytuacji ekonomiczno-finansowej i zapewnienia efektywności wdrażanego planu naprawy. Kuratorem ustanowiony został Bankowy Fundusz Gwarancyjny, posiadający wszelkie niezbędne kompetencje, a także potencjał kadrowy, analityczny oraz organizacyjny w tym zakresie.

Ustanowienie kuratora pozostaje bez wpływu na świadczenie przez Bank usług na rzecz jego klientów. Stanowi ono jedno z narzędzi nadzorczych stosowanych przez Komisję w bankach wdrażających programy naprawy i wymagających wsparcia w poprawie ich sytuacji ekonomiczno-finansowej. Narzędzie to stosowane jest przez Komisję zarówno w bankach komercyjnych, jak i spółdzielczych.

Aktualizacja planu naprawy

Na nieuwzględnienie wniosku Banku o zatwierdzenie obecnej wersji planu naprawy wpłynęło kilka czynników.

Przede wszystkim, przedłożona przez Bank aktualizacja planu naprawy wymaga uwzględnienia aktualnej sytuacji rynkowej np. w obszarze kształtowania się stóp procentowych czy trendów obserwowanych w praktyce orzeczniczej dotyczącej kredytów walutowych.

Nadzór dostrzega pozytywne skutki działań restrukturyzacyjnych prowadzonych przez Bank, w tym przede wszystkim po stronie kosztowej (tj. w zakresie zmniejszenia kosztów finansowania, kosztów ryzyka kredytowego i kosztów działania), a także związanych z możliwością poprawy współczynników kapitałowych w wyniku obniżenia sumy bilansowej banku i jego aktywów ważonych ryzykiem. Nadzór liczy na kontynuację działań prowadzonych w tym zakresie przez Zarząd Banku, a także na dalszy, bieżący kontakt z Zarządem Banku w odniesieniu do tych działań.

Jednak w ocenie nadzoru pozostałe działania naprawcze – przy niewystarczającym wobec potrzeb Banku wsparciu kapitałowym ze strony głównego akcjonariusza, a także w sytuacji wystąpienia negatywnych czynników zewnętrznych, jak m.in. pandemia COVID-19 – uznane zostały za niewystarczające do osiągnięcia trwałej rentowności. W szczególności nadzór bierze pod uwagę, że współczynniki kapitałowe GNB kształtują się poniżej wymaganych, minimalnych poziomów regulacyjnych określonych w przepisach obowiązującego prawa, a ewentualny wzrost poziomu stóp procentowych, jakkolwiek w dalszej perspektywie może wpływać pozytywnie na rentowność Banku, może mieć również negatywne bezpośrednie skutki dla jego pozycji kapitałowej, w związku z wyceną posiadanych przez Bank instrumentów finansowych.

Komisja uznała więc, że zaprezentowane przez GNB w aktualizacji planu naprawy założenia i działania naprawcze, szczególnie w zakresie poziomu wyników finansowych, odbudowania funduszy własnych i osiągnięcia wymaganych minimalnych poziomów regulacyjnych, nie zostały w wystarczający sposób uzasadnione i uprawdopodobnione.

Ponadto, oceniając aktualizację planu naprawy GNB Komisja uznała, że Bank nie wykazał w stopniu wystarczającym, że przyjęte w dokumencie rozwiązania dotyczące zabezpieczenia ryzyka prawnego związanego z portfelem walutowych kredytów hipotecznych właściwie odzwierciedlają aktualny poziom tego ryzyka.

Komisja oczekuje, że nowy plan naprawy będzie się koncentrował na uprawdopodobnieniu działań zwiększających bazę kapitałową Banku i poprawiających jego sytuację ekonomiczno-finansową oraz realnie zapewniających – w racjonalnym, a więc możliwie krótkim terminie – odbudowanie współczynników kapitałowych do poziomu spełniającego co najmniej minimalne wymogi regulacyjne.

Nowy dokument powinien koncentrować się na prezentacji sytuacji finansowej Banku na tle aktualnych uwarunkowań rynkowych, z uwzględnieniem potencjalnych kosztów materializacji głównych ryzyk występujących w działalności Banku oraz na stworzeniu bufora bezpieczeństwa na zdarzenia nadzwyczajne i zagrożenia wynikające z otoczenia gospodarczego. Komisja wskazuje, że istotną i integralną częścią planu naprawy – zwłaszcza w przypadku banku niespełniającego przewidzianych prawem wymogów regulacyjnych w odniesieniu do jego pozycji kapitałowej – powinny być jednoznaczne deklaracje akcjonariusza większościowego Banku dotyczące niezbędnego wsparcia obszarze kapitałowym.

Ustanowienie kuratora

Zgodnie z przepisami ustawy – Prawo bankowe KNF może ustanowić w banku kuratora w celu poprawy sytuacji banku i zapewnienia efektywności wdrażanego planu naprawy. Ustanowienie przez KNF kuratora w Getin Noble Banku SA przyczyni się do wsparcia efektywnego przepływu informacji między Bankiem a Urzędem Komisji Nadzoru Finansowego, przede wszystkim w zakresie bieżącego monitorowania podejmowanych przez Bank działań autosanacyjnych, a także przygotowania przez organy Banku zaktualizowanego – zgodnie z wytycznymi KNF – planu naprawy.

Mając na uwadze wielkość Banku i jego znaczenie dla sytemu finansowego, Komisja uznała za zasadne, aby rolę kuratora pełnił podmiot instytucjonalny.

Ustanowienie kuratora stanowi element wsparcia przez Komisję Nadzoru Finansowego organów Banku w działaniach nakierowanych na poprawę i ustabilizowanie jego sytuacji ekonomiczno-finansowej i polegających na zapewnieniu kształtowania się wskaźników kapitałowych Banku powyżej minimów regulacyjnych, osiągnięcia przez Bank trwałej rentowności oraz poprawy jakości jego aktywów.

Kurator ustanowiony w GNB nie jest organem Banku, a jego działalność nie ogranicza uprawnień organów statutowych. Jego ustanowienie nie wpływa także na bieżącą działalność Banku, w szczególności na jego relacje z klientami oraz na świadczenie usług na ich rzecz, które to funkcje nadal są realizowane na dotychczasowych zasadach. Kurator może natomiast brać udział we wszystkich posiedzeniach organów Banku. Powyższy sposób określenia zadań kuratora ma na celu umożliwienie kuratorowi efektywnego wspierania organów Banku w podejmowanych działaniach restrukturyzacyjnych.

Ustanowienie kuratora jest jednym z narzędzi nadzorczych stosowanych przez KNF wobec banków komercyjnych i spółdzielczych. Ustanowienie kuratora nie wpływa na bieżącą działalność biznesową i operacyjną banku, lecz służy wsparciu realizowanych przez bank działań naprawczych i restrukturyzacyjnych. Obecnie kuratorzy ustanowieni przez Komisję funkcjonują w 6 bankach (nie wliczając GNB), a łącznie z Getin Noble Bankiem – w 7 bankach.

KNF

Prawo bankowe

Art. 144. 1. W przypadku, o którym mowa w art. 138 ust. 3, w związku z wystąpieniem okoliczności wskazanych w art. 142 ust. 1, w celu poprawy sytuacji banku lub zapewnienia efektywności wdrażanego planu naprawy, Komisja Nadzoru Finansowego może, z zastrzeżeniem art. 5 ust. 6 ustawy z dnia 10 czerwca 2016 r. o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym, systemie gwarantowania depozytów oraz przymusowej restrukturyzacji, wydać decyzję o ustanowieniu kuratora w banku.

1a. W przypadku, o którym mowa w ust. 1, Komisja Nadzoru Finansowego określa w decyzji szczegółowy zakres zadań kuratora.

2. Kuratorowi przysługuje prawo uczestniczenia w posiedzeniach organów banku oraz prawo do uzyskiwania wszelkich informacji niezbędnych do wykonywania jego funkcji.

3. Kuratorowi przysługuje prawo wniesienia sprzeciwu wobec uchwał i decyzji zarządu i rady nadzorczej banku. Oświadczenie o zamiarze wniesienia sprzeciwu zgłoszone na posiedzeniu rady nadzorczej lub zarządu wstrzymuje wykonanie uchwały lub decyzji.

3a. Sprzeciw, o którym mowa w ust. 3, kurator wnosi do właściwego sądu gospodarczego w terminie 14 dni od daty powzięcia uchwały lub decyzji zarządu lub rady nadzorczej.

3b. W przypadku braku wniesienia sprzeciwu do sądu w terminie, o którym mowa w ust. 3a, lub w przypadku oświadczenia kuratora, że nie będzie zgłaszał sprzeciwu, uchwała lub decyzja, o której mowa w ust. 3, może zostać wykonana.

4. Kurator może zaskarżyć uchwałę walnego zgromadzenia akcjonariuszy lub uchwałę walnego zgromadzenia banku spółdzielczego, które naruszają interes banku, odpowiednio zgodnie z art. 422 § 1 Kodeksu spółek handlowych albo art. 42 § 3 ustawy – Prawo spółdzielcze.

4a. Za zgodą Komisji Nadzoru Finansowego kurator może zwołać nadzwyczajne walne zgromadzenie.

4b. Koszty zwołania i odbycia walnego zgromadzenia obciążają bank. 4c. Przerwy w walnym zgromadzeniu nie mogą trwać łącznie dłużej niż 14 dni.

5. Od decyzji o ustanowieniu kuratora bank może wnieść skargę do sądu administracyjnego w terminie 7 dni od dnia doręczenia decyzji. Wniesienie skargi 15.12.2021 nie wstrzymuje wykonania decyzji. Przepisu art. 127 § 3 Kodeksu postępowania administracyjnego nie stosuje się.

6. Funkcję kuratora może pełnić osoba posiadająca kwalifikacje i doświadczenie zawodowe w zakresie organizacji i zasad działalności banku, a także dająca rękojmię ochrony interesów banku, w którym kurator ma być ustanowiony. Kuratorem może być również osoba prawna.

7. Kurator składa Komisji Nadzoru Finansowego kwartalne sprawozdania ze swojej działalności zawierające ocenę sytuacji finansowej banku lub realizacji przez zarząd banku planu naprawy.

8. Wynagrodzenie kuratora ustala Komisja Nadzoru Finansowego, z tym że nie może ono być wyższe niż wynagrodzenie prezesa banku, w którym ustanowiono kuratora. Koszty związane z wykonywaniem funkcji kuratora obciążają koszty działalności banku.

8a. Komisja Nadzoru Finansowego podaje do publicznej wiadomości informację o ustanowieniu kuratora poprzez jej zamieszczenie w Biuletynie Informacji Publicznej na swojej stronie internetowej.

8b. Jeżeli powołano kuratora z przyczyn innych niż określone w art. 144 ust. 1, kurator jest powoływany na okres nie dłuższy niż rok. Okres ten może zostać przedłużony, jeżeli nie ustały przesłanki jego powołania. Komisja Nadzoru Finansowego przekazuje decyzję akcjonariuszom banku.

9. Komisja Nadzoru Finansowego może odwołać kuratora w przypadku jego rezygnacji lub niewłaściwego wykonywania funkcji.

10. Osobie fizycznej pełniącej funkcję kuratora przysługuje prawo do urlopu wypoczynkowego w wysokości 26 dni na zasadach określonych w ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (Dz. U. z 2020 r. poz. 1320), w terminach uzgodnionych z Komisją Nadzoru Finansowego.

11. Okres pełnienia funkcji kuratora przez osobę fizyczną jest wliczany do okresu pracy, od którego zależą uprawnienia pracownicze. Do osób tych mają zastosowanie przepisy o ubezpieczeniach społecznych i ubezpieczeniu zdrowotnym, o ile osoby te nie są objęte tymi ubezpieczeniami z innych tytułów.