Do Rzecznika Małych i Średnich Przedsiębiorców wpłynął wniosek przedsiębiorcy, któremu organy podatkowe określiły wysokość zobowiązań podatkowych w podatku od towarów i usług za poszczególne okresy rozliczeniowe z lat 2016 – 2017

Decyzje organu I i II instancji były wydane po upływie 5 – letniego terminu przedawnienia zobowiązań za rok 2016 (od stycznia do listopada). W uzasadnieniu wydanej w sprawie decyzji odwoławczy organ podatkowy powołał się okoliczność zawieszenia biegu terminu przedawnienia na podstawie art. 15zzr ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 20 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz na art. 46 pkt 20 ustawy z dnia 14 maja 2020 r. o zmianie niektórych ustaw w zakresie działań osłonowych w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2.

Według oceny organu, z przepisów tych wynikało, że termin przedawnienia uległ zawieszeniu na okres 71 dni. Organ powołał się też na zawieszenie biegu terminu przedawnienia na skutek wszczęcia postępowania karnego skarbowego, które to postępowanie zostało umorzone przez prokuratora na podstawie art. 17 § 1 pkt 1 kodeksu postępowania karnego, z uwagi brak danych dostatecznie uzasadniających podejrzenie popełnienia czynu.

Rzecznik wstąpił do postępowania toczącego się przed Wojewódzkim Sądem Administracyjnym i przedstawił stanowisko, wg którego w kontrolowanej przez Sąd sprawie termin przedawnienia nie uległ zawieszeniu na podstawie ww. art. 15zzr ust. 1 pkt 3, zaś wszczęcie postępowania karnego skarbowego nie wywołało materialnoprawnego skutku z uwagi na instrumentalne wykorzystanie art. 70 § 6 pkt 1 Ordynacji podatkowej.

Zdaniem Rzecznika decyzje organów podatkowych zostały wydane na warunkach przedawnienia.

Rozpoznający skargę przedsiębiorcy Wojewódzki Sąd Administracyjny przyznał rację Rzecznikowi, iż jest z urzędu zobowiązany uwzględnić uchwałę NSA z 27 marca 2023 r., sygn. akt I FPS 2/22 i mając to na uwadze uznał, że organ nie miał podstaw przyjąć, iż termin przedawnienia uległ zawieszeniu na 71 dni na podstawie art. 15zzr ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 20 marca 2020 r.

W zakresie drugiej przyczyny zawieszenia biegu terminu przedawnienia zobowiązań podatkowych, Sąd podzielił w pełni stanowisko Rzecznika, iż w decyzji organu brakuje niezbędnych w świetle uchwały NSA z 24 maja 2021 r. sygn. akt I FPS 1/21 analiz pod kątem ustalenia, czy postępowanie karnoskarbowe nie zostało wszczęte w sposób instrumentalny.

Powołując stanowisko Rzecznika Sąd wskazał, że śledztwo w sprawie karnej skarbowej zostało umorzone na podstawie art. 17 § 1 pkt 1 kodeksu postępowania karnego. Prokurator uznał bowiem, że nie jest możliwe przypisanie przedsiębiorcy działania z zamiarem bezpośrednim w zakresie zarzucanego mu czynu. WSA ocenił, że skoro postępowanie umorzono z tej przyczyny, to jawi się pytanie dlaczego i w jakim celu postępowanie to w ogóle wszczęto.

Sąd zaznaczył przy tym, że postępowanie zainicjowano na krótko przed upływem terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego, skarżącemu przedstawiono wątpliwe z punktu widzenia postawy materialnoprawnej zarzuty, następnie postępowanie to od razu zawieszono i nigdy nie podjęto lecz od razu umorzono.

W omawianym wyroku Sąd wyraził ponadto przekonanie, że decyzja narusza art. 210 § 1 pkt 6 i § 4 Ordynacji podatkowej w stopniu na tyle istotnym, że nie poddaje się kontroli instancyjnej. 

(wyrok WSA w Warszawie z 31.08.2023 r. III SA/Wa 518/23)

Rzecznik MŚP Adam Abramowicz: „Urzędnicy nie mogą robić z przedsiębiorców przestępców i instrumentalnie stosować KKS do zawieszania biegu przedawnienia. Będę w każdej podobnej sprawie bronił przedsiębiorców przed urzędniczą samowolą. Mam nadzieję, że kolejne wyroki sądów oraz negatywne stanowisko Ministerstwa Finansów wobec instrumentalnego zawieszania biegu przedawnienia przez nieuzasadnione stosowanie KKS, doprowadzi w końcu do wyeliminowania takich patologicznych zachowań.”

Rzecznik Małych i Średnich Przedsiębiorców