Prezydent Andrzej Duda podpisał 28 grudnia ustawę z 17 grudnia 2021 r. o zmianie ustawy o zdrowiu publicznym oraz niektórych innych ustaw

Celem ustawy o zmianie ustawy o zdrowiu publicznym oraz niektórych innych ustaw jest powołanie jednego podmiotu, który będzie prowadził działalność w zakresie profilaktyki i rozwiązywania problemów związanych z uzależnieniami. W miejsce Państwowej Agencji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych (PARPA) oraz Krajowego Biura do Spraw Przeciwdziałania Narkomanii (KBPN) powstanie Krajowe Centrum Przeciwdziałania Uzależnieniom (KCPU).

Powstanie Centrum ma zagwarantować skoncentrowanie realizacji zadań z zakresu zdrowia publicznego w kierunku profilaktyki i rozwiązywania problemów związanych z uzależnieniami w jednej jednostce organizacyjnej, jako państwowej jednostce budżetowej, utworzonej przez ministra właściwego do spraw zdrowia. Połączenie tych jednostek ma umożliwić prowadzenie polityki państwa w zakresie przeciwdziałania uzależnieniom w sposób skoordynowany i spójny.

Ustawa dokonuje zmian w:

1) ustawie z dnia 11 września 2015 r. o zdrowiu publicznym,

2) ustawie z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi,

3) ustawie z dnia 4 września 1997 r. o działach administracji rządowej,

4) ustawie z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii,

5) ustawie z dnia 29 października 2021 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw.

Zgodnie z ustawą Krajowe Centrum Przeciwdziałania Uzależnieniom (KCPU) będzie realizowało zadania z zakresu:

1) profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych;

2) przeciwdziałania narkomanii;

3) przeciwdziałania innym uzależnieniom, w tym dofinansowane z Funduszu Rozwiązywania Problemów Hazardowych.

Szczegółowe zadnia Centrum zostały określone w ustawie i będą obejmowały m.in. :

1) wykonywanie zadań w zakresie profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych, przeciwdziałania narkomanii oraz uzależnieniom behawioralnym, które polegają na powierzaniu i wspieraniu wykonywania zadań publicznych, wraz z udzielaniem dotacji na finansowanie ich realizacji;

2) inicjowanie, wspieranie i prowadzenie działań, które zmierzają do ograniczenia używania alkoholu, środków odurzających, substancji psychotropowych, środków zastępczych lub nowych substancji psychoaktywnych, w szczególności wśród dzieci i młodzieży;

3) inicjowanie, wspieranie i prowadzenie działań w zakresie przeciwdziałania przemocy domowej, w tym w rodzinach z problemem używania alkoholu, środków odurzających, substancji psychotropowych, środków zastępczych lub nowych substancji psychoaktywnych oraz uzależnień behawioralnych;

4) inicjowanie, wspieranie i prowadzenie działań w zakresie profilaktyki zaburzeń, które wynikają z prenatalnej ekspozycji na alkohol, środki odurzające, substancje psychotropowe, środki zastępcze lub nowe substancje psychoaktywne, oraz inicjowanie i wspieranie działań w zakresie pomocy osobom ze spektrum płodowych zaburzeń alkoholowych (FASD) oraz ich rodzinom lub opiekunom;

5) prowadzenie działań, które zmierzają do podnoszenia jakości oddziaływań profilaktycznych kierowanych do dzieci i młodzieży;

6) opracowywanie standardów i rekomendacji w zakresie profilaktyki używania alkoholu, środków odurzających, substancji psychotropowych, środków zastępczych lub nowych substancji psychoaktywnych oraz uzależnień behawioralnych, a także leczenia i rehabilitacji osób uzależnionych;

7) monitorowanie dostępności i jakości świadczeń opieki zdrowotnej z zakresu leczenia uzależnień;

8) zbieranie, gromadzenie, wymiana informacji i dokumentacji objętych badaniami statystycznymi statystyki publicznej w zakresie problemów alkoholowych oraz dotyczących środków odurzających, substancji psychotropowych, środków zastępczych lub nowych substancji psychoaktywnych i narkomanii oraz opracowywanie i przetwarzanie zebranych danych;

9) prowadzenie działalności informacyjno­‑edukacyjnej, opracowywanie ekspertyz oraz opracowywanie i wdrażanie nowych metod profilaktyki i rozwiązywania problemów w zakresie uzależnień;

10) współpraca z jednostkami samorządu terytorialnego, w tym z pełnomocnikami, o których mowa w art. 4 ust. 3 i w art. 41 ust. 2 ustawy z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi oraz z ekspertami w zakresie uzależnień;

11) prowadzenie krajowego systemu informacji o alkoholu, środkach odurzających, substancjach psychotropowych, środkach zastępczych oraz nowych substancjach psychoaktywnych, a także monitorowanie działań, które są podejmowane na rzecz rozwiązywania problemów alkoholowych i przeciwdziałania narkomanii na poziomie krajowym i międzynarodowym, w szczególności:

12) pełnienie roli punktu obserwacyjnego (Focal Point) Europejskiego Centrum Monitorowania Narkotyków i Narkomanii,

13) współpraca z Europejskim Centrum Monitorowania Narkotyków i Narkomanii oraz Europejską Siecią Informacji o Narkotykach i Narkomanii (Reitox);

14) obsługa techniczno­‑organizacyjna Rady do Spraw Przeciwdziałania Uzależnieniom;

15) monitorowanie realizacji:

a) wojewódzkich programów profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych oraz przeciwdziałania narkomanii,

b) gminnych programów profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych oraz przeciwdziałania narkomanii.

Koszty działalności Centrum i wykonywanych przez nie zadań będą pokrywane z budżetu państwa z części, której dysponentem jest minister właściwy do spraw zdrowia.

Na mocy ustawy utworzona będzie Rada do spraw Przeciwdziałania Uzależnieniom działająca przy Prezesie Rady Ministrów. Rada do spraw Przeciwdziałania Uzależnieniom będzie organem koordynacyjno­‑doradczym w sprawach z zakresu uzależnień. Członków Rady do spraw Przeciwdziałania Uzależnieniom będzie powoływał i odwoływał Prezes Rady Ministrów.

W skład Rady do spraw Przeciwdziałania Uzależnieniom będą wchodzili:

1) przewodniczący – przedstawiciel ministra właściwego do spraw zdrowia w randze sekretarza lub podsekretarza stanu w urzędzie obsługującym ministra właściwego do spraw zdrowia;

2) zastępca przewodniczącego – przedstawiciel ministra właściwego do spraw wewnętrznych w randze sekretarza lub podsekretarza stanu w urzędzie obsługującym ministra właściwego do spraw wewnętrznych;

3) sekretarz – Dyrektor Centrum;

4) członkowie – przedstawiciele w randze sekretarza lub podsekretarza stanu w urzędach obsługujących:

a) ministra właściwego do spraw finansów publicznych,

b) ministra właściwego do spraw gospodarki,

c) Ministra Obrony Narodowej,

d) Ministra Sprawiedliwości,

e) ministra właściwego do spraw rolnictwa,

f) ministra właściwego do spraw szkolnictwa wyższego i nauki,

g) ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego,

h) ministra właściwego do spraw zagranicznych

– wskazani przez właściwego ministra;

5) członek – przedstawiciel strony samorządowej w Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego, przez nią wskazany.

W ustawie dokonano również zmian w zakresie ustanawiania wojewódzkich i gminnych programów w obszarze profilaktyki uzależnień.

W ustawie zawarte zostały także zmiany dotyczące i uzyskiwania tytułu specjalisty w dziedzinie psychoterapii uzależnień lub certyfikatu specjalisty psychoterapii uzależnień, które uprawniają do prowadzenia psychoterapii uzależnienia od alkoholu i psychoterapii członków rodzin.

Ustawa wejdzie w życie z dniem 1 stycznia 2022 r., z wyjątkiem art. 18, który wejdzie w życie z dniem następującym po dniu ogłoszenia. Na podstawie art. 18 ustawy minister właściwy do spraw zdrowia powoła Komisję Inwentaryzacyjną, która ustali i sporządzi wykaz składników majątkowych, innych niż nieruchomości, Państwowej Agencji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych oraz Krajowego Biura do Spraw Przeciwdziałania Narkomanii.

Kancelaria Prezydenta RP